پیام وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به همایش کودکان خیابانی
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پیامی به مناسبت برگزاری اولین همایش کودکان خیابانی، گفت: مساله کودکان خیابانی فقط چیزی از جنس دلسوزی های انسانی برای گروهی حاشیه ای نیست، بلکه مستقیما با اقتصاد سیاسی کشورها و عملکرد دولت ها ارتباط دارد.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پیامی به مناسبت برگزاری اولین همایش کودکان خیابانی، گفت: مسأله کودکان خیابانی فقط چیزی از جنس دلسوزیهای انسانی برای گروهی حاشیهای نیست، بلکه مستقیماً با اقتصاد سیاسی کشورها و عملکرد دولتها ارتباط دارد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بهزیستی کشور، متن پیام «علی ربیعی» وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به شرح ذیل است:
بسم الله الرحمن الرحیم
این واقعیت که امروز نگران پیر شدگی جمعیت و آسیبهای ناشی از آن هستیم و سیاستهای جمعیتی، افزایش باروری و رشد بیشتر جمعیت را هدف قرار دادهاند به ما یادآور میشود که همراه با درنظر داشتن سرمایه جمعیتی آینده به سرمایههای امروز جمعیت توجه خاص داشته باشیم. کودکان و نوجوانان سرمایههای انسانی امروز هستند و رشد و شکوفایی آنها باید در اولویت باشد، اما متاسفانه شاهد کودکان و نوجوانانی هستیم که به جای آموختن و اندوختن دانش و مهارت در مدرسه زندگی و خواب در حال امرار معاش در خیابان هستند.
من بر این باورم که مشکل کودکان خیابان و کودکان کار، بدون توجه به الگوهای توسعه کشورها قابل حل نیست. نوع نگاه کلان به مقوله توسعه و نقشی که برای نتایج غیراقتصادی توسعه قائل میشویم، بر سرنوشت کودکان کار و خیابان تأثیر اساسی دارد. به علاوه بدون تعریف نقش دولت در جریان توسعه، و لحاظ کردن تأثیرات ناشی از تعامل دولتها در روابط بینالمللی نمیتوان به بهبود وضعیت کودکان کار و خیابانی امید داشت. دولتها تا زمانی که شهامت ایجاد تغییرات مؤثر در ساختار توزیع منافع و منابع را نداشته باشند، و از این مسیر راهی به سوی تنها راه واقعاً مطمئن برای کاهش فقر – یعنی ایجاد یک شغل برای هر شهروند بالغ – نگشایند، قادر به انجام اقدامات مؤثر برای کودکان کار و خیابانی نخواهند بود. سرنوشت کودکان کار به سرنوشت اقدامات دولتها برای بهبود کیفیت زندگی بزرگسالان بستگی تام دارد. عمیقاً بر این باورم که اشتراک دانش میان کشورهایی که با این پدیده روبهرو هستند میتواند گامی رو به جلو باشد.
سیاستهای دولت و شهرداریها که بر پیدایش سکونتگاههای غیررسمی، کار غیررسمی، و شکاف طبقاتی مؤثرند، زمینههای مستعد برای پیدایش و افزون شدن تعداد کودکان کار و کودکان خیابانی ایجاد میکند. ظرفیت دولتها برای رسمی و شفاف کردن فعالیتهای همه بخشهای اقتصادی، و توانمندی ایشان در اعمال نظامهای بازتوزیعی به نحوی که نظامهای بیمهای و تأمین اجتماعی فراگیر شوند، و بازتوزیعهای مالیاتی مانع از شکاف طبقاتی شوند، به شدت بر سرنوشت کودکان کاروخیابان مؤثر است. از اینرو مایلم تأکید کنم که مسأله کودکان کاروخیابان فقط چیزی از جنس دلسوزیهای انسانی برای گروهی حاشیهای نیست، بلکه مستقیماً با اقتصاد سیاسی کشورها و عملکرد دولتها ارتباط دارد. مسأله این کودکان را نباید در سطح سودجویی و رفتار غیرانسانی شماری از افراد برای بهرهکشی از کودکان دانست و به این سطح تقلیل داد. کودکان کار و کودکان خیابانی محصول رویههای موجود در ساختار اقتصاد سیاسی کشورهاست.
نقش جامعه در بهبود زندگی کودکان کار و خیابان نیز نباید فراموش شود. جامعه مدرن میتواند دارای انبوهی از سازمانهای مردمنهاد، خیریهها و گروههای داوطلبی باشد که مایلاند برای مقاصد انساندوستانه، با هزینه و کارآیی بسیار بیشتر از سازمانهای حمایتی دولتها اقداماتی مؤثر برای بهبود زندگی کودکان انجام دهند. ما وظیفه داریم از طریق قانونگذاری، برنامهریزی برای تأثیرگذاری مؤثر رسانهها بر افکار و عزم عمومی، و ارائه آموزشهای کارآمد، جامعه مدنی را برای مشارکت مؤثر در بهبود وضعیت کودکان کار و کودکان خیابانی بسیج کنیم.
امروز در دورانی به سر میبریم که نگاههای گذشته به کودکان خیابانی اصلاح شده و تغییر کردهاند. این کودکان را زمانی تهدید و آسیبی برای جامعه میانگاشتند و لاجرم راه کنترل کردن ایشان در پیش گرفته میشد. زمانی دیگر ایشان را قربانیان فرایندهای اجتماعی میدانستند و امروز آنها را دارای حقوق شهروندی میانگاریم. اگر این کودکان دارای حقوق شهروندی دانسته شوند، رفع آسیب از ایشان و حمایت اجتماعی برای زدودن آثار قربانی بودن از چهره زندگی ایشان، ضرورتی اجتنابناپذیر میشود، اما جامعه و دولت مسئولیتهای بزرگتری نیز در قبال ایشان پیدا میکنند. دولت تدبیر و امید که بر تحقق حقوق شهروندی تأکید دارد و حقوق شهروندی این کودکان را در اولویت میداند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در همین راستا پس از تشکیل شورای ساماندهی کودکان خیابانی پس از ۸ سال وقفه ، تشکیل اتاق فکر کودکان کار و خیابان را با حضور نمایندگان سمن ها و صاحبنظران دانشگاهی در دستورکار خود قرار داده است تا زمینه گفت و گوی اجتماعی برای سیاستگذاری در این حوزه را فراهم کند .
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رویکرد «گفتوگوی اجتماعی» را ضرورتی برای ایران امروز و در موضوع خاص کودکان خیابانی میداند. به مشارکت همه شرکای اجتماعی، از جمله متخصصان، سمنها، سازمانهای دولتی، خانوادههای دارای کودکان کار، مددکاران، نیروی انتظامی و همه دیگرانی که مسئولیتی در قبال کودکان کار و کودکان خیابانی دارند نیازمندیم، تا عمق مسائل ایشان را بشناسیم، از انواع کودکان خیابانی و کار مطلع شویم و بسیج عمومی برای کاستن ازمشکلات و رنج ایشان و حرکت به سمت بهبود ساختاری وضعیت آنها را ساماندهی کنیم.
نیروی انگیزههای برآمده از رویکرد اسلام بر عدالت اجتماعی، توجه ویژه رهبر معظم انقلاب به مساله کودکان و نوجوانان و عزم دولت تدبیر و رئیس جمهوری برای تامین رشد و پیشرفت کودکان میتواند پشتوانه ما برای حل ساختاری مسائل مرتبط با کودکان باشد.
امیدوارم این همایش و سایر اقدامات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به صورتبندی دستورالعملی بر مبنای رویکرد ساختاری و کلان به پدیده کودکان کار و کودکان خیابانی، کمک کند و گامی اولیه به سوی شکل دادن به گفتوگوی اجتماعی گسترده برای بسیج ملی در جهت حل این مسأله باشد.